Η Sabah κοιμάται σε ένα στρώμα δίπλα σε άλλα δύο βρέφη. Μόλις ανοίγει τα μάτια της ένα μεγάλο χαμόγελο λάμπει στο πρόσωπό της και αμέσως αρχίζει να μπουσουλάει και να προσπαθεί να σταθεί όρθια. Μόλις έκλεισε τον πρώτο χρόνο ζωής της και, παρά τη ζωντάνια που δείχνει, η μητέρα της ανησυχεί. «Έχω άλλα τρία παιδιά κι όλα τους ήταν πολύ γερά στην ηλικία της Sabah. Eκείνη είναι φιλάσθενη και δείχνει πολύ μικρότερη από την ηλικία της», λέει η 34χρονη Narie. «Όταν φύγαμε από το Αφγανιστάν ήταν 4 μηνών, την κρατούσα αγκαλιά τυλιγμένη σε κουβέρτες και πεινασμένοι διασχίζαμε παγωμένα βουνά και ερήμους. Πέρασα τόσες κακουχίες και, μέχρι κι εδώ οι συνθήκες είναι δύσκολες. Τουλάχιστον όμως σε αυτό τον χώρο νιώθω ότι, αν κάτι συμβεί, θα μας φροντίσουν».
«Αυτός ο χώρος» είναι ο ειδικός χώρος για τις μητέρες, τα βρέφη και το θηλασμό (XMB) που λειτουργεί στην ανοιχτή δομή φιλοξενίας του Σχιστού. Είναι μία από τις πολύτιμες υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο του προγράμματος Blue Dot της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βοήθειας.
Οι μητέρες που έρχονται στον XMB είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες: βίωσαν πολέμους, ενώ μπορεί ακόμη να θρηνούν το χαμό ενός αγαπημένου τους προσώπου. Έγκυες ή με μικρά παιδιά, έκαναν ένα εξαιρετικά επικίνδυνο ταξίδι και τώρα ζουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Καθεμία έχει ξεχωριστές ανάγκες, αλλά όλες χρειάζονται ένα κατάλληλο περιβάλλον, ασφαλές και ήρεμο, όπου να μπορούν να φροντίζουν τα μωρά τους και να βρουν στήριξη και προστασία. Αυτή την πολύπλευρη στήριξη που χρειάζονται προσφέρει το εξειδικευμένο προσωπικό της Save The Children και του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, οργανώσεις που έχουν την ευθύνη του χώρου.
Εδώ, η 21χρονη Janan, που ποτέ δεν φαντάστηκε πως θα γεννούσε το πρώτο της παιδί σε έναν χώρο φιλοξενίας προσφύγων και ανησυχεί μήπως ο 30 ημερών γιος της Abu Anas δεν τρέφεται αρκετά, δέχεται πολύτιμες καθησυχαστικές συμβουλές για το θηλασμό. Και η φίλη της, Shukria, που πριν από ένα μήνα γέννησε την Mahnaz περιμένοντας το ασθενοφόρο έξω από την δομή του Σχιστού, έχει δίπλα της ανθρώπους που νοιάζονται και προσπαθούν να την στηρίξουν.
«Καθημερινά έρχονται εδώ κάπου 20 γυναίκες με τα μωρά τους, τις συμβουλεύουμε, θηλάζουν μέσα σε ένα καθαρό και φιλικό περιβάλλον, πλένουν και αλλάζουν τα μωρά καθώς η μονάδα είναι εφοδιασμένη με όλα τα απαραίτητα. Έχουμε καρτέλες με το ιστορικό των 80 περίπου γυναικών που μας έχουν συμβουλευτεί και των μωρών τους. Όταν χρειάζεται, τους παραπέμπουμε σε γιατρό και το ίδιο συμβαίνει και με τις 25 εγκύους που έως τώρα έχουμε στηρίξει. Aπαντάμε επίσης στις νέες ανάγκες που προκύπτουν. Για παράδειγμα, πρόσφατα διαπιστώσαμε ότι κάποια βρέφη που τρέφονται με τεχνητό γάλα παρουσίαζαν προβλήματα υγείας. Γι’ αυτό θα καθιερώσουμε μια εβδομαδιαία συνάντηση ενημέρωσης για τα μέτρα υγιεινής που απαιτούνται, την αποστείρωση μπιμπερό και κυπέλλων και τη σωστή ετοιμασία του τεχνητού γάλακτος» λέει η σύμβουλος διατροφής και θηλασμού Nτίνα Λαγουδάκη που είναι καθημερινά στο χώρο μαζί με κοινωνική λειτουργό και διερμηνέα.
Με στόχο την παροχή ενός μεγάλου φάσματος υπηρεσιών
«Είναι όαση για εμάς. Έξω έχει πολύ υψηλές θερμοκρασίες, οι σκηνές μας πολύ ζεστές, και όταν κλείνει η μονάδα, αναγκαζόμαστε να καθόμαστε με τα μωρά μας κάτω από τα δέντρα, μέσα στη σκόνη. Εδώ μπορούμε να τα φροντίζουμε σωστά. Γι’ αυτό και θέλουμε να λειτουργεί ο χώρος και τα απογεύματα», λέει η Suria κρατώντας αγκαλιά την 11 μηνών κόρη της, Υalda.
Εκτός από όαση, ο ΧΜΒ είναι σωτήριος για μητέρες σαν την Fereshte και την 26 μηνών κόρη της, Morzal. Η 35χρονη Αφγανή ταξίδευε για εννέα μήνες με τα πέντε παιδιά της προτού καταλήξει στη δομή του Σχιστού. «Δεν θέλω να θυμάμαι όσα περάσαμε, τους διακινητές να απειλούν να μας σκοτώσουν, τις τόσες φορές που πίστεψα πως θα πεθάνουμε όλοι. Εγώ ήμουν εξουθενωμένη και η Morzal ήταν αδύναμη και άτονη. Σημασία έχει ότι τώρα, χάρη σε αυτόν τον χώρο και τους ανθρώπους που είναι εδώ, η Morzal είναι καλύτερα».
«Προσπαθούμε να ανταποκριθούμε στις εξατομικευμένες ανάγκες και προβλήματα κάθε μητέρας και παιδιού και να προωθούμε λύσεις. Στην περίπτωση της Morzal είδαμε τα πρώτα συμπτώματα υποσιτισμού, την παραπέμψαμε άμεσα σε γιατρούς και ήδη σε συνεννόηση με τις διαχειριστικές αρχές της δομής, πετύχαμε να της παρέχεται η ειδική διατροφή που χρειάζεται», λέει η κοινωνική λειτουργός Ευστρατία Μάνσαλη. «Παράλληλα μέσα από τη καθημερινή μας δουλειά μπορούμε να εντοπίζουμε θύματα οικογενειακής, σεξουαλικής και έμφυλης βίας και να τους προσφέρουμε την κατάλληλη βοήθεια. Αν οι γυναίκες είναι νεότερες των 18 ετών παρεμβαίνει η Μονάδα Προστασίας Παιδιών του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που διαθέτει δυο κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγο και νομικό. Αν είναι ενήλικες, αναλαμβάνει τα περιστατικά η Action Aid, μια οργάνωση που συνεργάζεται με το πρόγραμμα Blue Dot της Υ.Α. σε θέματα ψυχοκοινωνικής στήριξης γυναικών».
Ο ΧΜΒ είναι και ένας χώρος αλληλεγγύης και στήριξης: οι μητέρες βρίσκουν απαντήσεις στις ανάγκες τους, μοιράζονται αγωνίες και μυστικά, παράπονα και όνειρα, δυσκολίες αλλά και χαρές. Έτσι οι εντάσεις και η απελπισία αμβλύνονται. «Η Ντίνα και οι άλλες κοπέλες μας στηρίζουν πολύ, υπάρχει οικειότητα, λέμε αστεία, γελάμε. Πριν λίγες ημέρες γιορτάσαμε τα πρώτα γενέθλια της Sabah με τούρτα και κεράκι. Εδώ νιώθουμε καλά και ξεχνάμε για λίγο το πού έχουμε βρεθεί», λέει η Narie. Η 18χρονη Sheekoofe, έγκυος στον πέμπτο μήνα, προσθέτει: «Και προσπαθούν άμεσα να μας βοηθήσουν σε ό,τι μας συμβεί. Μια μέρα ένιωσα έντονη αδιαθεσία και όταν την επομένη ενημέρωσα την (κοινωνική λειτουργό) Εφη ότι δεν κατάφερα να δω το γιατρό της δομής, έκλεισε άμεσα ραντεβού και με συνόδευσε στο νοσοκομείο».
